Ik lees. Over corona. De gevolgen voor bedrijven en de economie. Ik lees over het leven ná corona. “Wanneer is dat eigenlijk?” vraag ik mij hardop af, terwijl een van onze kinderen trots zijn kamer uit stormt. Hij heeft zojuist weer een mooi artikel voor de Duckstad-krant geproduceerd met zijn online typecursus.
“Als het werkelijk de grootste crisis is sinds de jaren 30,” denk ik verder, “dan is het leven ná corona nog wel een tijdje weg. Dan krijgen we eerst een lange tussenperiode waarin we laveren tussen intelligente lock-down en een slimme open-up.” De ander-halve-meter-economie. Een fase met veel ruimte voor liminaal denken.
Wat is liminaal denken?
Ik kende het woord zelf niet tot ik in 2017 het boek Liminaal Denken van Dave Gray las. Het woord liminaal betekent grens, drempel of, beter misschien, doorgang. Het is eigenlijk een tussenfase. Gray omschrijft liminaliteit als een tussenfase tussen niet meer of nog niet. Niet dit of dat, niet de oude manier of de nieuwe manier, maar geen van beide én allebei. Een toestand van ambiguïteit of desoriëntatie, die vooraf gaat aan een doorbraak naar een nieuwe manier van denken.
Bij Strategiemakers passen we deze gedachte vaak toe bij bedrijven en teams die we helpen in tijden van verandering en transitie. Afgelopen jaren vooral vanuit een positieve insteek: vooruit, op weg naar vernieuwing en verbetering! Bedrijven en teams helpen in die vermaarde tussenfase, in hun transitie. Van hun oude manier van organiseren naar een rooskleurige nieuwe wereld van zelforganisatie en innovatie. De berg over naar een nieuw land met andere gewoontes. Spannend! Met verkenners die vooruit lopen. Zij komen terug met enthousiaste en soms ook onbegrijpelijke verhalen. Ze inspireren anderen in de organisatie en laten zien hoe het anders kan.
“Ik wil niet meer terug naar hoe we het altijd deden, we moeten het echt anders gaan doen!”
Gemakkelijker gezegd dan gedaan. Nieuwsgierigen en enthousiastelingen heb je altijd. Vergeet niet het belangrijkste kenmerk van liminaliteit: het brengt mensen uit hun comfortzone. Het gaat gepaard met een gevoel van onzekerheid, kwetsbaarheid en onwetendheid. Precies de fase waarin we nu met heel Nederland, nee, de hele wereld zitten. Precies de fase waarin onze twee bedrijven, Strategiemakers en de Strategiefabriek, zitten.
Keuzes maken
Zo acuut maakten we het natuurlijk nooit eerder mee. Als de boel in de hens staat moet je eerst blussen, is het devies. Maar als je niet oppast, geeft dat een hoop rommel en maakt het vaak nauwelijks herstelbare schade. Kijk maar eens naar bedrijven die in het nieuws komen met ingrepen die de wenkbrauwen doen fronsen, zoals Action, RUMAG, en zelfs voetbalclub Liverpool.
Ik begrijp dat mensen en bedrijven hun eigen belang voorop stellen. Tijdens een crisis tonen niet alleen mensen hun ware karakter, maar ook bedrijven en ondernemers. Mijn persoonlijke mening is dat je verantwoordelijkheid moet nemen, juist in crisistijden. Medewerkers willen trots zijn op hun werkgever. Klanten op hun leverancier.
Wij stellen het gemeenschappelijk belang voorop. Altijd gedaan. Zo kennen we geen individuele bonussen, maar winstverdeling naar rato van tijd (ongeacht hoogte van je salaris). We sturen niet op individuele KPI’s maar bedrijfs KPIs. We kennen onbeperkt vakantiedagen. Voor persoonlijke ontwikkeling kijken we naar je bijdrage en rol in het team.
Een fase van onzekerheid stelt je idealen op de proef. Afgelopen 2 weken hadden wij bijvoorbeeld keuzes te maken over contractverlenging. Hoe relatief eenvoudig is het om dat nu niet te doen? Ondanks perfecte prestaties. “Sorry.” Of wat zeg je tegen een super talentvolle nieuwe Strategiemaker, die nu zou starten en waarvan het contract enkele maanden geleden al was getekend. Dikke pech?*
*Noot: Natalja Laurey is net gestart als Strategiemaker. Zij heeft recent haar PhD afgerond op basis van onderzoek naar Design Meets Business. Niet geheel toevallig staat liminaliteit hierin centraal. Zij heeft er een mooi artikel over geschreven.
Optimisme
Mensen zijn de belangrijkste asset van ons bedrijf, zíj maken wie we zijn. Ook in slechte tijden geldt: samen uit, samen thuis. Zo willen we ondernemen. Juist nu. Met dankbaarheid voor overheidsbeleid dat een steun in de rug geeft om de goede beslissingen te nemen met het oog op de toekomst.
Samen met enkele mede-Strategiemakers zag ik pasgeleden Simon Sinek in Theater Amsterdam. Hij deed zijn inspirerende verhaal over The Infinite Game uit de doeken. Inderdaad, in de tijd dat we nog lekker dicht bij elkaar mochten zitten. Toen voelden we al veel affiniteit met zijn verhaal. Nu is zijn idee nog relevanter.
In een notendop. Veel bedrijven werken alsof ze in een eindig spel zitten, een finite game, een wedstrijd met winnaars en verliezers, duidelijke regels en tegenstanders. Zo voelt ‘het spel’ op dit moment soms ook een beetje. Wie gaat overleven en wie gaat kopje onder?
De leiders die we nodig hebben, hebben een groter doel voor ogen. Zoals we weten van voorgaande crises, is dit de tijd waarin vernieuwing ontstaat. De tijd waarin strategieën worden bedacht met oplossingen die tot voor kort niet voor mogelijk werden gehouden. Dit is de tijd, hoe tegenstrijdig het soms voelt, waarin we met elkaar kunnen bouwen aan ‘het nieuwe normaal’, een betere, duurzame en innovatieve economie.
Wij hebben 4 fases gedefineerd die ons en onze klanten houvast geven:
- Fix the business
- Call the shots
- Re-imagine the future
- Transform on purpose
Dit is geen recht pad. De liminale tussentijd vraagt dat we gaan experimenteren, ontdekkingen doen, en daar aan vasthouden. In een volgend blog ga ik in op onze ervaringen met het werken in deze fases. Hoe pakken we het aan, wat hebben we geleerd en hoe maken we keuzes?
Ik wens iedereen en in het bijzonder ondernemers de energie toe om hun bedrijf te leiden met een oneindige mindset en optimisme.
Optimism helps — Simon Sinek
Optimism is different from positivity. And optimism is not naive either. Optimism accepts the truth of reality and looks forward to a brighter future. Optimism is the foundation of hope. And hope keeps us moving forward. There is a light at the end of this tunnel and we will get there…together. #togetherisbetter #takecareofyourself #takecareofeachother
